Op je werk

Wanneer vertel je op je werk dat je zwanger bent? Mag je tijdens werktijd naar de verloskundige? En moet je voorzorgsmaatregelen nemen op je werk nu je zwanger bent? Als zwangere krijg je te maken met rechten en plichten op je werk.

Wanneer vertellen?

Je bent wettelijk verplicht uiterlijk 3 weken voor ingang van je zwangerschapsverlof aan je werkgever te vertellen dat je zwanger bent. Voor je werkgever is het uiteraard prettiger als je dit eerder doet. Zo kan hij of zij alvast op zoek naar een geschikte vervanger.

Op controle tijdens werktijden

Op het moment dat je je werkgever vertelt dat je zwanger bent, krijg je recht op wettelijke bescherming tijdens je zwangerschap en tijdens de periode dat je borstvoeding geeft. Deze wettelijke bescherming bestaat uit aangepaste werktijden, aangepaste werkzaamheden en zwangerschapsverlof. Daarnaast hoor je gelegenheid te krijgen om de verloskundige of gynaecoloog te bezoeken, ook onder werktijd.

Zwangerschapsverklaring

Met een zwangerschapsverklaring kan je werkgever een zwangerschapsuitkering aanvragen. Je kunt de verklaring aan je verloskundige vragen. Zij zal de verklaring voor je maken en ondertekenen. Op de zwangerschapsverklaring staat:

dat je zwanger bent
wanneer de uitgerekende datum is
je persoonlijke gegevens
je burgerservicenummer.

Zwangerschapsverlof

Je mag maximaal 6 weken voor de uitgerekende datum met verlof gaan. Je bent echter verplicht om minimaal 4 weken voor de uitgerekende datum te stoppen met werken. Het totale verlof duurt 16 weken. Je hebt dus altijd minimaal 10 weken na je bevalling vrij ook wanneer de baby later dan gepland geboren wordt. Met je zwangerschapsverklaring kun je je verlof aanvragen. Als je in loondienst bent, krijg je een zwangerschaps- en bevaluitkering die gelijk is aan je salaris.

Heb je een partner? Dan heeft deze ook recht op kraamverlof. Sinds 1 januari 2019 heeft de partner recht op 5 dagen betaald verlof.

Zelfstandig of werkloos?

Ben je zelfstandige of ben je werkloos, dan gelden er andere regels dan wanneer je in loondienst bent. Wanneer je als zelfstandige werkt dan moet je bij de UWV een uitkering aanvragen. Voor zwangerschap en bevalling samen heb je recht op 16 wekenuitkering. Elke week krijg je een uitkering voor 5 werkdagen. Je krijgt dus geen uitkering voor de zaterdagen en zondagen. De uitkering duurt minimaal 16 weken. Je hebt altijd recht op 10 weken uitkering ná de bevalling. De hoogte van je uitkering hangt af van je inkomen in het kalenderjaar voordat je zwanger werd. De uitkering is nooit hoger dan het minimumloon.

Ouderschapsverlof

Na je zwangerschaps- en bevallingsverlof, kun je ook ouderschapsverlof opnemen. Je hebt recht op 9 weken gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof. De uitkering is 70% van het dagloon (tot 70% van het maximum dagloon). Voorwaarde is dat je deze 9 weken opneemt in het eerste levensjaar van het kind. Alleen ouders die in loondienst werken hebben recht op gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof. Als twee ouders in loondienst werken, hebben beide ouders recht op het gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof.

De Rijksoverheid geeft meer informatie over ouderschapsverlof.

Na afloop van de verlofperiode heb je het recht om weer te gaan werken voor het aantal uren dat in je arbeidsovereenkomst staat. Het opnemen van ouderschapsverlof verandert hier niets aan.

Werkomstandigheden

Je werkgever is verplicht om de gezondheid van jou en jouw kind tijdens de zwangerschap en periode van borstvoeding te beschermen. Hij of zij moet er dus voor zorgen dat je veilig kunt werken. Uitgangspunt is wel dat je je eigen werk kunt blijven doen, in je eigen functie en op je eigen werkplek. Er zijn bepaalde werkomstandigheden die risicovol zijn voor je zwangerschap. Overleg met je werkgever als je:

tijdens je werk wordt blootgesteld aan trillingen (vrachtauto’s, landbouwmachines), ioniserende straling (straling van radioactieve stoffen), chemische stoffen of infectierisico’s
fysiek zwaar werk hebt, zoals vaak tillen, trekken, duwen of dragen.
als je in nacht- of ploegendienst werkt.

Op de website van het RIVM vind je allerlei informatie over zwangerschap en werk: de risico’s en beschermende maatregelen. Denk aan: lichamelijk zwaar werk, stress en het werken met gevaarlijke stoffen en dieren. Maar ook hoe je infecties kunt voorkomen.

In lees meer informatie over werken en zwangerschap in de folder ‘Risico’s op het werk‘.

Aangepast werk

Heb je inderdaad zwaar of risicovol werk, dan moet je werkgever het werk aanpassen en je eventueel ander werk geven. Je kunt ook overleggen met de bedrijfsarts (Arbo-dienst) of inlichtingen vragen bij de Arbeidsinspectie. Daarnaast:

kun je je werkgever vragen om extra pauzes als je erg moe bent.
ben je niet verplicht om ‘s nachts te werken of om over te werken.

Je kunt je werkomstandigheden ook bespreken met je verloskundige. Zij kan vertellen of je werk risico’s heeft voor je zwangerschap of aangeven dat je het rustiger aan moet doen op je werk.

Bedrijfsarts

Soms biedt een werkgever een (vrijwillig) preventief consult bij de bedrijfsarts aan. De bedrijfsarts kan risico’s tijdens het werk in kaart brengen en de werkgever hierover adviseren.

Zwangerschapsdiscriminatie

Bijna de helft van de vrouwen heeft te maken met zwangerschapsdiscriminatie. Voor sommige vrouwen betekent dit zelfs dat ze hun baan verliezen. Zwangerschapsdiscriminatie is bij de wet verboden. De Algemene wet gelijke behandeling stelt dat zwangere vrouwen recht op gelijke behandeling. Zwangerschapsdiscriminatie kun je melden bij het College voor de Rechten van de Mens.

Werk na de bevalling

De eerste 9 maanden na de bevalling heb je recht op extra pauzes om te kolven. Daarnaast ben je ook niet verplicht om ’s nachts te werken of om over te werken.

Meer informatie

Voor informatie over regelzaken voor je werk kun je terecht op de volgende websites: